BRAINSTORMING
SUMBANG SARAN (BRAINSTORMING)
Bagi menggalakan dan merangsang pemikiran kreatif di kalangan ahli, kaedah
sumbangsaran boleh digunakan dalam proses pembelajaran. Asas kepada
sumbangsaran ialah mengasingkan proses penghasilan idea daripada proses
penilaian. Aktiviti perlaksanaan sumbangsaran ini perlu dijalankan dengan
memfokuskan kepada kuantiti idea-idea baru dan saranan-saranan yang telah
disampaikan melalui interaksi sesama pelajar/pekerja/individu.
Definisi Sumbangsaran
Kaedah sumbangsaran ini juga dikenali sebagai Brainstroming, Perah
Otak, Pecah Minda dan Percambahan Fikiran. Walaupun berbagai istilah dalam
bahasa diterjemahkan, namun ia tetap merujuk kepada perkara yang sama dan tidak
pernah mengubah kandungan pengertiannya. Perah otak ini adalah kaedah yang
paling popular digunakan dalam teknik kreatif secara berkumpulan.
Unsur-unsur kreativiti adalah merupakan elemen yang utama kepada teknik
perbincangan yang dikenali sebagai kaedah sumbangsaran. Pengasasnya ialah Alex
Osborn dan kaedah ini wujud pada awal tahun 1930an kemudian diperkenalkan pada
umum secara rasmi pada tahun 1953 melalui bukunya berjudul ‘Applied
Imagination’.
Menurut Rowlinson (1981) di dalam Mohd. Azhar Abd. Hamid, Othman A. Kassim
& Muhammed Fauzi Othman (2005) mentakrifkan kaedah sumbangsaran adalah satu
pendekatan yang digunakan semasa aktiviti perbincangan dalam satu kumpulan
untuk mendapatkan seberapa banyak idea dalam masa yang singkat.
Bagi menggalakkan dan merangsangkan pertumbuhan pemikiran kreatif di kalangan pekerja,
maka kaedah sumbangsaran adalah di antara kaedah yang berkesan boleh
dipraktikkan. Asas kepada kaedah sumbangsaran adalah proses pengasingan
penghasilan idea daripada menilai. Aktiviti-aktiviti dalam kaedah ini perlulah
ditekankan kepada jumlah idea-idea dan saranan yang perlu disampaikan kepada
pelajar melalui interaksi di kalangan mereka.
Semasa kaedah sumbangsaran dijalankan, pengerusi perlulah bijak melaksanakan
dan mengendalikannya agar tiada pekerja yang terlepas dari melibatkan diri
mereka. Ini bertujuan untuk menggalakan proses kreativiti berlaku di samping
meningkatkan lagi keyakinan pada diri mereka. Pengawalan sesi sumbangsaran yang
sempurna juga akan dapat memastikan agar semua idea dan penyelesaian masalah
yang dibangkit dan dikemukakan oleh seseorang pelajar itu, tidak akan
terbantut. Kadang-kadang penyelesaian masalah yang diberikan mungkin tidak
logik.
Manakala proses penilaian, perbincangan dan kritikan perlu dikemudiankan. Ini
bertujuan agar keseluruhan sesi sumbangsaran dapat berjalan dengan lancar.
Kecenderungan pengerusi untuk membuat penilaian bagi melihat sejauh mana
keberkesanan sesi sumbangsaran yang dilaksanakan sama ada ianya berjaya atau
sebaliknya boleh mengganggu keseluruhan sesi ini.
Prinsip Asas Sumbangsaran
Kaedah Sumbangsaran adalah satu sesi perbincangan yang melibatkan satu kumpulan
individu. Ketika sesi ini berlaku, penilaian perlu dielakkan bagi memastikan
wujud satu suasana yang lebih produktif. Perkara ini dilakukan dengan cara,
setiap ahli kumpulan diberikan peluang dan masa untuk mengemukakan sebarang
idea. Idea-idea yang diberikan tidak boleh dikritik dan dinilai oleh ahli dalam
kumpulannya.
Bersandarkan pada amalan-amalan dan definisi yang dinyatakan oleh Rowlinson,
beliau menjelaskan kepada kita bahawa kaedah sumbangsaran mengandungi enam
prinsip yang utama :
(a) Semua ahli yang terlibat dalam sesuatu sesi sumbangsaran itu hendaklah
mengemukakan penilaian yang hendak dibuat pada suatu idea. Ini bermaksud,
setiap daripada seorang ahli tidak boleh mengkritik idea-idea yang di kemukakan
oleh ahli-ahli yang lain.
(b) Tujuan akhir yang hendak diperolehi oleh di dalam sesuatu sesi sumbangsaran
itu adalah untuk mendapatkan seberapa banyak kuantiti idea yang dibincangkan.
Semakin banyak idea yang dihasilkan, semakin banyak pilihan idea yang boleh
difikirkan oleh setiap ahli kumpulan itu. Setiap ahli kumpulan amat digalakkan
memberikan idea.
(c) Setiap ahli kumpulan juga digalakkan berfikir secara bebas dengan
menggunakan segala imaginasi yang ada pada diri mereka.
(d) Semua idea-idea yang dihasilkan boleh digabung, diubahsuai, dikembangkan
dan dibaiki bagi mendapat satu keputusan dan jalan penyelesaian yang terbaik.
(e) Jangka masa yang sesuai bagi sesuatu sesi sumbangsaran yang berkesan adalah
antara 15 minit hingga 30 minit. Lebih lama masa yang digunakan untuk sesuatu
sesi sumbangsaran itu, suasanan sesi berkenaan akan menjadi hambar dan
ahli-ahlinya menjadi bosan serta letih. Ini secara tidak langsung mengakibatkan
sesi sumbangsaran berkenaan tidak akan mencapai objektif yang disasarkan.
(f) Aktiviti ini hendaklah dijalankan secara berkumpulan. Untuk sesi
sumbangsaran yang baik ahli-ahli kumpulan tidak melebihi daripada lima belas
orang. Sekiranya satu sesi sumbangsaran itu mempunyai ahli yang lebih daripada
lima belas orang ianya akan menjadi satu sesi yang tidak terkawal.
Matlamat Sumbangsaran
Matlamat utama sumbangsaran adalah untuk menerbitkan idea sangat bernilai tanpa
batasan yang dianggap logik dalam suasana yang tenang dan menghiburkan.
Di samping itu juga idea-idea daripada ahli kumpulan akan dapat menyelesaikan
permasalahan yang selama ini tidak ditemui jalan penyelesaiannya. Pekara yang
paling penting dalam aktiviti sumbangsaran adalah mencari dan membangunkan
idea-idea yang berkualiti berdasarkan pada idea-idea yang di terbitkan dan
dikemukakan oleh ahli kumpulan.
Refleksi:
Walaupun matlamat utama sumbangsaran adalah untuk menerbitkan sebanyak yang
mungkin idea-idea dalam jangka masa yang singkat, namun begitu idea-idea yang
pelbagai ini perlul diperam, dikembangkan, dibaiki dan digabungkan dengan
idea-idea yang lain supaya menjadi lebih praktikal, ekonomi dan berkesan untuk
dilaksanakan.
